Alsof hij net geschilderd is, zo wit steekt de tombe van Nellesteyn af tegen de blauwe lucht. Met ruim 20 graden op de thermometer en geen wolk te bekennen, is het op en top zomers als we starten in Leersum. De eerste klim is naar de markante tombe die het familiegraf van de Nellesteyntjes markeert. Hij werd in 1818 op de top van de Donderberg gebouwd voor mr. Cornelis Jan van Nellesteyn. Deze rijke heer bewoonde het nabij gelegen kasteel Broekhuisen. De tombe staat precies in de zichtlijn van het hoofdhuis. Het is een imposante toren, zo midden in het bos. En het fijne is dat je niet het idee hebt dat je hier op een begraafplaats staat.

De Utrechtse Heuvelrug, dat is bos, bos en nog eens bos. Althans, dat dachten we. Dat beeld moeten we al snel bijstellen als we afdalen naar het Leersumse Veld, een beschermd natuurgebied dat wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Na de laatste ijstijd ontstond hier een vlakte, waarbij het zand wegstoof tot op het niveau van het grondwater. De mens ging er vervolgens niet erg zorgvuldig mee om. In het water ontstond veen, terwijl het omliggend land door ontbossing en overbegrazing veranderde in een open vlakte. Het veen werd weer afgegraven voor turf en zo ontstonden de Leersumse plassen die je tot de dag van vandaag kunt bewonderen. Mits er water in staat natuurlijk. Na deze droge zomer staat de eerste plas vrijwel droog. Een paar leden van de kudde Piëmontese koeien die hier grazen om zo de heide open te houden, liggen lekker in het zonnetje op de drooggevallen bodem.

Dat de herfst in aantocht is, zie je niet alleen aan de droge plassen. De bladeren aan de bomen verkleuren weliswaar nog niet zo hard, maar op de nabijgelegen heidevelden van Ginkelse Duinen is de dominerende paarse kleur omgekleurd tot verdord bruin. Wilde bijen zijn naarstig op zoek naar de laatste restjes nectar in de nog resterende bloeiende pollen. Het zoemt en gonst in het zonnetje en een plekje in het warme zand is voor ons de ideale plek voor een lunchbroodje.

Na de heidevelden duiken we dan toch de bossen is. Daar is het stil en groen, er zijn maar weinig andere wandelaars op pad. Op dood hout ontwaren we een zwavelzwam, een paddenstoel die zich in rap tempo kan ontwikkelen tot een groot rozet. Deze zwam heeft een voorkeur voor dood hout, maar kan ook levende loofbomen – met een voorkeur voor eiken -  ‘aanvallen’. Meestal vestigt hij zich aan de voet van een boom en besmet de stam met bruinrot. Dat is een schimmel die het kernhout van de boom aantast en de stam min of meer uitholt. Uiteindelijk legt de boom het loodje. Deze zwam beperkt zich netjes tot een al gekapte boom, waar hij kennelijk nog genoeg voedingstoffen vindt in de resterende stomp.

Naast al die dodelijke zwammen is er in het bos gelukkig ook volop nieuw leven te bespeuren, of althans de aanzet daartoe. Regelmatig worden we gebombardeerd door vallende eikels en even verder zien we de frisgroene, stekelige omhulsels van jonge kastanjes op de grond liggen. De wetenschap dat hier de kiem voor het bos van de toekomst wordt gelegd stemt vrolijk. De almaar voortgaande cirkel van leven en dood krijgt in ieder geval ook in 2021 weer een vervolg.

Met een hoogte van 69,2 meter is de Amerongse Berg het hoogste punt van de Utrechtse Heuvelrug (en de hele provincie). Niet een hoogte om tegenop te zien, maar toch merk je wel dat je ‘de hoogte’ in gaat. Een mul zandpad langs een heideveld vormt een venijnig klimmetje en we blazen nog maar even uit in het zonnetje voordat we de top gaan bedwingen. Eenmaal boven aangekomen is dat toch een beetje een anticlimax: veel meer dan een verkleurd en bekrast informatiebord in de vorm van een zuil, midden tussen de bomen, is het niet. Geen uitzichtpunt, geen weidse vergezichten, gewoon een suffe zuil. Die anticlimax wordt dan wel weer enigszins gecompenseerd door het ongeveer 250 meter verderop gelegen café-restaurant. Ook midden in het bos, met een fijn terras en uitzicht over een fraaie tuin.

Vanaf hier verlaten we het Utrechtpad en lopen het bos uit, naar de bushalte in Amerongen. Een prachtige nazomerdag, misschien wel een van de laatste voordat de omslag komt. Een groep verse paddenstoelen op een omgevallen boomstam ligt langs de weg waarlangs we terugkeren naar de bewoonde wereld. Als een soort waarschuwing: opgelet jongens, de herfst komt eraan! Laat maar komen wat ons betreft: de Utrechtse Heuvelrug is een prima plek om van de najaarskleuren te genieten!

Praktisch:

Deze etappe van Leersum naar Amerongen komt uit de gids van het Utrechtpad. Ga naar de website voor meer informatie en etappes.