_{Foto: Zero Waste tip © Oermensjes}

Uit onderzoek blijkt dat 95% van de mensen een hekel heeft aan zwerfvuil (bron: Milieu Centraal), maar op de een of andere manier ligt er toch altijd weer een hoop afval op straat, in de bermen, op openbare plaatsen, in het groen en in de natuur. Vaak is het verpakkingsmateriaal van drankjes of versnaperingen. Geschat wordt dat er in Nederland circa 50 miljoen kilo zwerfafval per jaar terecht komt op plaatsen waar het niet thuis hoort in plaats van in de afvalcontainer. 

Negatieve gevolgen

Zwerfafval op land en in water heeft negatieve effecten op de natuur, dier en mens: het verontreinigt de bodem of het water, trekt ongedierte aan en dieren kunnen het opeten of erin verstrikt raken. Het probleem beperkt zich niet alleen tot onze eigen omgeving: afval kan via onze stranden, rivieren of de wind in zee belanden en ook daar voor vervuiling zorgen. Als het zich verzamelt in de oceanen, noemt men het ook wel de "plastic soep". Grote zeedieren (zeevogels, vissen en andere zeedieren) kunnen afval aanzien voor voedsel. Hun maag raakt verstopt met het onverteerbare spul, waardoor ze uiteindelijk verhongeren. Dieren raken ook verstrikt in grote stukken plastic en ander afval, waardoor ze zich ernstig verwonden of zelfs doodgaan. Kleine plasticdeeltjes worden opgenomen in het lichaam van bijvoorbeeld mosselen en vis en komen op die manier in de voedselketen terecht, ook uiteindelijk in die van mensen.

Het duurt vaak lang voordat zwerfafval is afgebroken, zelfs natuurlijk afval zoals een bananenschil blijft lang bestaan. Sommige stoffen, zoals glas en plastic, breken zelfs helemaal niet af. Plastic verbrokkelt wel in heel kleine stukjes, maar vergaat nooit. Een aluminium blikje heeft in goede omstandigheden minstens 50 jaar nodig om af te breken, maar op andere plaatsen zal het nooit afbreken. In bermen bestaat bovendien de kans dat blikjes kapot gemaaid worden en in het bermgras terecht komen. Wanneer dit aan koeien of andere dieren wordt gevoerd, kunnen de scherpe randen ernstige verwondingen toebrengen aan de dieren of zelfs leiden tot een pijnlijke langzame dood.

Statiegeld

Flesjes en blikjes hebben qua volume een aandeel van zo'n 50% van het zwerfafval. Gelukkig zit er sinds juli 2021 statiegeld op kleine plastic flesjes, wat gezorgd heeft voor een vermindering van het aantal flesjes in het zwerfafval, maar daarentegen is het aantal blikjes weer gestegen. Het is de bedoeling dat er vanaf april 2023 ook statiegeld komt op blikjes, wat hopelijk voor een verdere afname van het zwerfafval gaat zorgen.

_{Foto: Flesjes en blikjes in de natuur © Freepik}

Help mee

Op 18 maart gaan daarom veel mensen met elkaar aan de slag om zwerfafval op te ruimen. Samen met je buurtgenoten, vrienden en familie kun je een terrein vrij maken van het rondzwervend afval. Jouw opruimactie op de Landelijke Opschoondag kun je aanmelden op de website van Nederland Schoon. Daar kun je ook kijken of er een actie is waarbij je je kunt aansluiten en een gratis opschoonpakket aanvragen.

Maar wandelaars komen op heel veel plekken in het land. Mijn tip: neem een eigen (plastic) zakje mee om het afval wat je onderweg tegen komt in te verzamelen en leeg het zakje in de eerstvolgende prullenbak die je tegenkomt. Maar beter nog: neem het mee naar huis en lever het gescheiden in. Plastic en blik mogen bij het PMD-afval. Zo wordt het gerecycled en gaan de grondstoffen niet verloren. Als het via het restafval in de vuilverbranding belandt, kunnen de materialen niet hergebruikt worden.

Het fenomeen van afval oprapen tijdens het wandelen wordt 'plandelen' genoemd. Dit is afgeleid van 'ploggen', wat een samenvoeging is van het Zweedse 'plocka up', dat oprapen betekent en joggen. De wandelvariant van ploggen is plandelen geworden. Je bent dus niet de enige.

Draag ook je steentje bij!

Doe mee