MENSenSTRAAT

Rob Methorst en Annemiek Waterborg, beiden actief binnen MENSenSTRAAT, vertellen welke organisaties zich in de afgelopen decennia hebben beziggehouden met voetgangers en wandelaars, en met kwaliteit van de buitenruimte. Het gaat veel te ver om die hier allemaal te belichten; het zijn er meer dan twintig. Belangrijke voorgangers van MENSenSTRAAT zijn de ‘Voetgangersvereniging VBV’ en ‘Kinderen Voorrang’ (eerder: Stop de Kindermoord, 1975). Door de jaren heen zijn samenwerkingsverbanden ontstaan, hetzij door politieke verschuivingen in beleid, hetzij op basis van persoonlijke affiniteit.

In 2013 is de stichting MENSenSTRAAT opgericht. Dat is een kleine, maar actieve organisatie met gedegen kennis en vaardigheden om doelen te bereiken. Binnen de stichting is er een kernteam van zes personen. Zij zetten de beleidslijnen uit en brengen waar nodig expertise in. Door het land heen zijn tien consuls actief die vooral regionaal hulp bieden en zaken in het belang van voetgangers en wandelaars aankaarten bij de juiste partijen. Met die bescheiden organisatie worden zeker successen geboekt, maar als kleine partij is het regelmatig lastig voldoende voet aan de grond te krijgen.

_{Annemiek Waterborg en Rob Methorst © Ernst Koningsveld}

Ruimte voor Lopen

Op 10 oktober 2024 is het ‘Nationaal Masterplan Lopen’ gelanceerd. Dit gezamenlijke actieplan van overheden, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en bedrijven heeft als doel om lopen voor iedereen een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven te maken. Het ‘Platform Ruimte voor Lopen’, mede opgericht door Wandelnet, is een plek voor uitwisseling en samenwerking, bedoeld voor organisaties en professionals die meer ruimte voor lopen willen creëren; meer ruimte voor lopen in het hoofd, in het beleid en buiten. Meer dan 70 aangesloten partnerorganisaties maken gezamenlijk het belang van lopen zichtbaarder, vergroten de kennis over lopen en delen goede voorbeelden.

Al sinds de start van Ruimte voor Lopen in 2019 hebben Wandelnet en MENSenSTRAAT elkaar gevonden in het behartigen van de belangen van de mens te voet. De experts van MENSenSTRAAT werken sinds de samenwerkingsovereenkomst als beleidsvrijwilligers binnen Wandelnet. Daarmee hebben ze meer slagkracht en door taken te verdelen leidt de synergie ook tot efficiëntie.

Voorbeelden in de praktijk

Al wandelend door Randstedelijk gebied zien we al gauw allerlei voorbeelden van knelpunten. Op twee grotere kruispunten, slechts 200 meter van elkaar, zijn de voorrangsregels voor voetgangers, fietsers en overig verkeer volstrekt verschillend ingevuld. Dat leidt tot verwarring en onveilige situaties. Op het eerste kruispunt krijgen we ongevraagd alle ruimte om over te steken, op de volgende worden we vrijwel van de sokken gereden door een auto.

Op veel plekken zien we heggen en ander groen die de trottoirs versmallen; voor wandelaars hinderlijk, soms zelfs onveilig. Bewoners dienen hun heggen binnen de eigen erfgrens te houden, maar gemeenten handhaven nauwelijks. Verderop is een ontsluitingsweg na rioolrenovatie opnieuw ingericht, met trottoirs van 2 m breed, een verkeersstrook die gemotoriseerd verkeer vanzelf langzaam doet rijden, en ruimte voor groen tussen trottoir en verkeersstrook. Een prachtig voorbeeld van hoe het kan, en moet. 

_{Goed ontworpen straat © Ernst Koningsveld}

Rob merkt op dat het beleidsprogramma Duurzaam Veilig ertoe heeft geleid dat door de vakwereld in het grootste deel van het land nu drie soorten wegen onderscheiden zijn:

1. Verblijfsstraten, waar binnen de bebouwde kom de maximumsnelheid 30 km/u is en daarbuiten 60 km/h
2. Ontsluitingswegen (50 km/u) met fietspaden of tenminste fietsstroken
3. Stroomwegen (70, 80 km/u of meer, langzaam verkeer niet toegestaan).

Ook voor wandelaars geeft dat veel duidelijkheid. Het betekent overigens ook dat op tal van plaatsen wandelaars en fietsers elkaar zullen tegenkomen. Hoewel niet ideaal, wel begrijpelijk omdat hun aantallen op die plekken niet zodanig groot zijn dat die groepen gescheiden paden kunnen hebben, of er eenvoudig geen ruimte voor is. Een belangrijk veld van aandacht!

Samenwerking succesvol?

Rond het verschijnen van deze Handwijzer vindt de evaluatie plaats van de samenwerking tussen MENSenSTRAAT en Wandelnet. Rob vertelt dat het in de praktijk uitstekend gaat, en heeft er dan ook alle vertrouwen in dat de besturen positief zullen gaan beslissen over de volgende stap: toewerken naar opheffing van de stichting MENSenSTRAAT, en volledige opname van de vrijwilligers van die stichting binnen Wandelnet als Expertgroep Voetgangersdomein.