Het is weer paddenstoelentijd

Het is weer paddenstoelentijd

6 oktober 2025 - Ernst Koningsveld

Gewoon een bospad in de herfst, als je zo kijkt. Maar als je daar wandelt en ze wil zien, vind je overal paddenstoelen. De herfst is begonnen; het jaargetijde waarin je de meeste kans hebt ze te ontdekken. Ik bleef dit keer dichtbij huis, want ook daar kan je meerdere soorten ontdekken. Soms staan ze alleen, vaker in groepen, soms in hele mooie formaties. Op één wandeling kwam ik al zes soorten tegen. Wat een rijkdom.

Bospad in de Leidse Hout in de herfst © Ernst Koningsveld.jpg

Bospad in de Leidse Hout © Ernst Koningsveld

Zien en ontdekken

Natuurlijk kan je gewoon genieten van die mooie vormen en kleuren van paddenstoelen die je tegenkomt. Bekijk ze van alle kanten, en zie hoe verfijnd ze soms zijn vormgegeven. Nagaan welke soort je ziet is ook eenvoudig. Er zijn meerdere apps om ze te determineren, bijvoorbeeld ObsIdentify. Deze app kun je gratis downloaden in de App Store (iPhone) of Google Play (Android). Bij de meeste apps maak je een foto van de paddenstoel en laat die foto identificeren. Als de paddenstoelen klein zijn, kan het handig zijn de foto in de stand ‘portret’ te maken. Zorg dat er niet veel meer op de foto staat dan de paddenstoel die je wil leren kennen. Kijk bij het resultaat van identificeren even hoe betrouwbaar het resultaat is (in %). Is dat laag, probeer het dan met een foto uit een andere hoek.

Na identificatie kan je in de meeste apps meer lezen over de soort. Wees voorzichtig: veel soorten paddenstoelen en zwammen zijn giftig; eet in de natuur gevonden paddenstoelen alleen als je echt deskundig bent en er zeker van bent dat ze niet schadelijk zijn.

Peervormige stuifzwam

De peervormige stuifzwam (Lycoperdon pyriforme) is een wittige tot olijfbruine stuifzwam. Wanneer de zwam rijp is komen de sporen al stuivend vrij uit een kleine opening bovenaan. De zwammen zijn vrij klein, 1 tot 6 cm hoog en ze hebben de vorm van een omgekeerde peer. Als ze ouder worden verkleuren ze naar bruin, later grijs.

Peervormige stuifzwam in de Leidse Hout © Ernst Koningsveld

Reuzenchampignon

De reuzenchampignon (Agaricus augustus) die ik tegenkwam zag er heel anders uit dan versere exemplaren. Het forse vruchtlichaam (bijna 15 cm doorsnede) op de foto is al helemaal donker geworden. De soort komt vrij algemeen voor in loof- en naaldbossen. ObsIdentify gaf een 94% betrouwbaarheidsscore voor de soort reuzenchampignon, maar twee paddenstoelenexperts die ik consulteerde twijfelen eraan; zo zie je maar hoe ingewikkeld het kan zijn om de soort te determineren.

Reuzenchampignon in de Leidse Hout © Ernst Koningsveld                  

Helmmycena

Aan de rand van de Leidse Hout loopt de Maredijk. Daar trof ik deze fraaie helmmycena (Mycena galericulata). Zoals ook hier komt hij vaak voor in groepjes op dood loofhout, al dan niet begraven. En hier dus tegen beschoeiingshout. De zwam is het gehele jaar door te vinden, maar vooral in de herfst. Als je eronder kan kijken, zie je de lamellen tussen rand en steel.

Helmmycena langs de Maredijk, Leiden © Ernst Koningsveld

Echte Honingzwam

Net ten noorden van de Leidse Hout ligt het Heempark, een heerlijk oord in elk jaargetijde. Hier vond ik een mooie bundel echte honingzwammen (Armillaria mellea). Het is een uitgesproken herfstpaddenstoel, die je al gauw tegenkomt. De hoedjes zijn bruin-honingkleurig met een diameter van tussen de 2 en de 11 cm. De lengte van de steel is ongeveer anderhalf keer de diameter van de hoed.

Echte Honingzwam in Heempark, Leiden © Ernst Koningsveld

Porseleinzwam

Ik wandelde nog even door naar Warmond voor een rondje door het park van Huys te Warmont. Daar trof ik de meeste van de hierboven beschreven soorten, maar ook een prachtig groepje porseleinzwammen. De porseleinzwam (Oudemansiella mucida) is prachtig wit tot ivoorkleurig en bedekt met een glimmende slijmlaag. Een genot om naar te kijken.

Porseleinzwam in park Huys te Warmont © Ernst Koningsveld

Vliegenzwam

Op de terugweg in het Hofbrouckerpark in Oegstgeest zag ik de paddenstoel zoals kinderen een paddenstoel tekenen: rood met witte stippen. Je kan de vliegenzwam (Amanita muscaria) eigenlijk wel overal tegenkomen in ons land, en toch zie je hem niet zo vaak. Ze groeien in loofbossen nabij berken, tamme kastanjes, eiken en beuken, maar je ziet ze ook wel eens bij naaldbomen.

Vliegenzwam in het Hofbrouckerpark, Oegstgeest © Ernst Koningsveld

De wandeling

Het grootste deel van mijn wandeling loopt gelijk met de route van het Romeinse Limespad, etappe 2. Die komt door de Leidse Hout, het Bos van Oud-Poelgeest en het Heempark. Het Huys te Warmont ligt ongeveer vier kilometer van de route. Het Ommetje Bollenstreek 11 – Ommetje Warmond komt er langs.

Lees meer over

Blijf op de hoogte!

Eens per maand stuurt Wandelnet de nieuwsbrief uit. Daarin vind je leuke wandelroutes, nieuws en actualiteiten over wandelen. Schrijf je in en ontvang de nieuwsbrief maandelijks!

Inschrijven

Help jij mee?

Wandelpaden zijn kwetsbaar. Dat merk je vaak niet als je een mooie wandelroute loopt, maar door spoor, wegen en bebouwing kunnen wandelroutes zomaar verdwijnen of saai en onaantrekkelijk worden. Help je mee om wandelroutes te beschermen en te onderhouden?