Een tandje trager graag

In de jaren tachtig vorige eeuw timmerde het ‘Comité Vijftig is Teveel’ aan de weg. Actiegroepen en burgers ijverden voor lagere snelheden in steden en dorpen. Er waren teveel doden, gewonden en onveilige situaties. De Fietsersbond werkte in deze club samen met belangenorganisaties die opkomen voor voetgangers of voor spelende kinderen. Het onderwerp sloeg uiteindelijk aan. Hier en daar werd dertig kilometer ingevoerd.

Veel meer voetgangers betrokken bij ongeval

Momenteel zijn veel gemeenten bezig met grote dertig kilometer zones invoeren, soms een fors deel van de bebouwde kom. Een belangrijke reden is het steeds drukkere verkeer. Tegelijk nemen rijsnelheden toe, vooral onder fietsers. De verkeersveiligheid neemt af. Zo is het aantal lopers dat in 2024 was betrokken bij een verkeersongeval in één jaar gestegen van 1700 naar bijna 2300. Het hoogste getal sinds 2018, zegt onderzoeksinstituut SWOV.  

Fietssnelheden van elkaar scheiden

Fietser vormen vaker een gevaar voor voetgangers. De vijf grootste steden hebben begin september een brandbrief aan de Tweede Kamer gestuurd. Het Rijk heeft steeds meer types elektrische fietsen en ook nog eens e-steps toegelaten en dat draagt bij aan toenemende snelheidsverschillen en afnemende verkeersveiligheid, zeggen zij. De wethouders willen krachtiger kunnen ingrijpen en typen wielrijders van elkaar gaan scheiden. En voer zo spoedig mogelijk 30 kilometer in op veel meer plekken. 

Emile Oostenbrink, senior projectmanager bij kennisplatform CROW: “Hoe lager de snelheid, hoe minder kans op ernstig letsel. Een botsing met een voertuig betekent voor een voetganger een risico op overlijden van 40 procent wanneer de auto 50 kilometer per uur rijdt. Dit risico neemt sterk af tot ongeveer 5 procent in geval er 30 kilometer wordt gereden. Ook voelen veel lopers zich veiliger in een straat waar langzaam wordt gereden. Daar is het fijner om te wandelen.”

Amsterdam erop vooruit

In december 2023 voerde wethouder Melanie van der Horst (D66) op de meeste Amsterdamse wegen de dertig kilometer regel in. De effecten zijn recent onderzocht. De gemiddelde rijsnelheid nam met meer dan 5 kilometer af. Bijna twee derde rijdt in de buurt van de toegestane limiet.

Patty Muller, voorzitter Voetgangersvereniging Nederland: “De invoering van de 30 km/u maatregel leverde veel politiek stampij op. Amsterdammers zouden die aantasting van hun vrijheid nooit accepteren! Nu, anderhalf jaar later, is de verontwaardiging geluwd. Inmiddels zijn 6 van de 10 inwoners positief over de maatregel, ook een merendeel van de autobezitters. Niet gek, want iedereen ziet dat het werkt. Het aantal ongelukken tussen motorvoertuigen en voetgangers en fietsers, al dan niet elektrisch, is met 15 procent afgenomen, ondanks de toegenomen drukte. Amsterdam is op weg een meer veilige en echt leefbare stad te worden.”

Autoverkeer rustiger, nu de fietsers nog

Ik woon in Amsterdam en merk verschillen sinds auto`s hoogstens dertig mogen rijden. Het is buiten stiller en rustiger. Je hebt meer overzicht bij oversteken en komt minder plotseling opdoemende snelheidsduiveltjes tegen. Op sommige plekken komt bovendien meer en royale loopruimte beschikbaar. Ook een plus. Een toenemend probleem is het grotere aantal fietsers dat zichzelf, hardrijdend en agressief, alle ruimte toe-eigent. Terwijl iedereen het verdient om veilig te kunnen lopen.